Xodlu İğzari
1877-1967. Artvin’in Aşağı Xod (şimdiki adı Aşağı Maden) köyünde doğdu. Asıl adı Kasım Ocak’tır. Yörede Kasım Hafız ya da Kasım Hoca olarak bilinir. İlk medrese eğitimini köyünde aldı, Arapça ve Farsça öğrendi.
Aşıklık geleneğini de küçük yaşlardan itibaren öğrenmeye başladı. Hem hece hem de aruz ölçülerine göre şiirler yazan İğzari, döneminde birçok ünlü aşıkla karşılaştı, dostluk kurdu ve deyişmelerde bulundu. Bazı kaynaklarda Yusufelili Muhibbi’nin bir muammasını cevapladığı yer almaktadır. Ancak İğzari, Muhibbi’nin (1823-1868) ölümünden yaklaşık 10 yıl sonra doğduğuna göre, böylesi »sanal« bir karşılaşma sonradan İğzari tarafından yazılmış olabilir.
Artvin dışında Kars’ın değişik ilçelerinde hocalık, imamlık ve müftülük yaptı. En son Selim müftülüğünden emekli oldu.
Şiirleri dışında bir de Mevlit yazan İğzari, genellikle dini ve felsefi konuları ağırlıkla işledi.
Yaşamının son dönemlerini Selim’e yerleşen çocuklarının yanında geçiren İğzari, bir öğrencisini ziyaret etmek için yola çıktığında dağda tipiye yakalandı. Küçük bir kovuğa sığınmasına karşın soğuk ve tipiden kurtulamayarak yaşamını yitirdi. Sonraki günlerde onu arayanlar elinde Kuran, donup kalmış olarak buldular.
Xodlu İğzari köyüne getirilerek orada toprağa verildi.
Kaynak:
Şiirler
Bil
Zaman ahir cihan mülk ü kadim olmaz fenadır bil
Kimseye itibar olmaz işi rüşvet riyadır bil
Aranmaz namus ile ar kalan ehl-i hayadır bil
Bozuldu insan ahlakı yapılan hep riyadır bil
Sakın yar olma ağyara bu bir dar-ı beladır bil
Vücudun payidar olmaz kadim olan rızadır bil
Hakkın fermanına bağlan olam dersen selamette
Sakın bir canı incitme tehi olmaz rekamette
Her insan hakkını alır yarın ruz-i kıyamette
Zalimler ah u zar eyler cehim için felakette
Sakın yar olma ağyara bu bir dar-ı beladır bil
Vücudun payidar olmaz kadim olan rızadır bil
Dolan da müddet-i ömrün tükenir dane-i kısmet
Gelir sana peşimanlık ne çare el de yok fırsat
Gözün baka baka kalır sevip kazandığın devlet
Aldanma fani dünyaya getirme aklına cinnet
Sakın yar olma ağyara bu bir dar-ı beladır bil
Vücudun payidar olmaz kadim olan rızadır bil
Nekn ü kasemnayı düşün beyhude ah u zar etme
Tarık-ı müstekimde ol delalet rahına gitme
Kanaat kenzine eriş tamah deryasına batma
Gel İğzari muheyya ol varacak yerin unutma
Sakın yar olma ağyara bu bir dar-ı beladır bil
Vücudun payidar olmaz kadim olan rızadır bil
* * *
Eğletir
Talibi cifedir kerkesi kellab
Bed ile mermeri anka eğletir
Aşığı bend etmez zinciri polat
Velakin aşk ile sevda eğletir
Kemaldir guş eden sohbeti sazı
İrfan bilir bu rumuzu bu razı
Bekliyor bulağı mevladır arzı
Sanmayın Mecnun’dur Leyla eğletir
Ademde buldu mu ademi ara
Mey için mest olur bakmaz engura
Çekiyor kalyonu nehr ile tura
Katredir İğzari derya eğletir
Zaman ahir cihan mülk ü kadim olmaz fenadır bil
Kimseye itibar olmaz işi rüşvet riyadır bil
Aranmaz namus ile ar kalan ehl-i hayadır bil
Bozuldu insan ahlakı yapılan hep riyadır bil
Sakın yar olma ağyara bu bir dar-ı beladır bil
Vücudun payidar olmaz kadim olan rızadır bil
Hakkın fermanına bağlan olam dersen selamette
Sakın bir canı incitme tehi olmaz rekamette
Her insan hakkını alır yarın ruz-i kıyamette
Zalimler ah u zar eyler cehim için felakette
Sakın yar olma ağyara bu bir dar-ı beladır bil
Vücudun payidar olmaz kadim olan rızadır bil
Dolan da müddet-i ömrün tükenir dane-i kısmet
Gelir sana peşimanlık ne çare el de yok fırsat
Gözün baka baka kalır sevip kazandığın devlet
Aldanma fani dünyaya getirme aklına cinnet
Sakın yar olma ağyara bu bir dar-ı beladır bil
Vücudun payidar olmaz kadim olan rızadır bil
Nekn ü kasemnayı düşün beyhude ah u zar etme
Tarık-ı müstekimde ol delalet rahına gitme
Kanaat kenzine eriş tamah deryasına batma
Gel İğzari muheyya ol varacak yerin unutma
Sakın yar olma ağyara bu bir dar-ı beladır bil
Vücudun payidar olmaz kadim olan rızadır bil
* * *
Eğletir
Talibi cifedir kerkesi kellab
Bed ile mermeri anka eğletir
Aşığı bend etmez zinciri polat
Velakin aşk ile sevda eğletir
Kemaldir guş eden sohbeti sazı
İrfan bilir bu rumuzu bu razı
Bekliyor bulağı mevladır arzı
Sanmayın Mecnun’dur Leyla eğletir
Ademde buldu mu ademi ara
Mey için mest olur bakmaz engura
Çekiyor kalyonu nehr ile tura
Katredir İğzari derya eğletir
Yatmaz
Seher vaktinde ey aşık
Muradın isteyen yatmaz
Eder tövbe kılar zarı
Dinini besleyen yatmaz
Uyan gafletten ey naim
Selat-ı süphana kaim
Cihanı arzeden daim
Ezanı dinleyen yatmaz
Seherde güller açılır
Mümine rahmet saçılır
Eğnine hülle biçilir
Cihanı bekleyen yatmaz
Gaflet uykusuna dalma
Cemaatten geri kalma
Namaz ehlinden ayrılma
Ölümü ağlayan yatmaz
İğzari aşkın esiri
Arzeden alır Kevseri
Gezmez dünyada serseri
Derunun dağlayan yatmaz
* * *
Gel Yarim
Selvidir kametin tubaya dönmüş
Güneş ziya vermiş ruyun gel yarim
Mest ü hayran oldu cismiyle canım
Misk ü amberidir buyun gel yarim
Gel beri cananım şah-ı hubanım
Afet-i devranın mah-ı tabanım
Gözleri mestandır kaşı kemanım
Cezbeyledi canım muyun gel yarim
İğzari aşk ile sevdaya saldı
Cemalin gördü de halvete daldı
Cananı gelince muradın aldı
Şehr-i Medine’dir köyün gel yarim
Seher vaktinde ey aşık
Muradın isteyen yatmaz
Eder tövbe kılar zarı
Dinini besleyen yatmaz
Uyan gafletten ey naim
Selat-ı süphana kaim
Cihanı arzeden daim
Ezanı dinleyen yatmaz
Seherde güller açılır
Mümine rahmet saçılır
Eğnine hülle biçilir
Cihanı bekleyen yatmaz
Gaflet uykusuna dalma
Cemaatten geri kalma
Namaz ehlinden ayrılma
Ölümü ağlayan yatmaz
İğzari aşkın esiri
Arzeden alır Kevseri
Gezmez dünyada serseri
Derunun dağlayan yatmaz
* * *
Gel Yarim
Selvidir kametin tubaya dönmüş
Güneş ziya vermiş ruyun gel yarim
Mest ü hayran oldu cismiyle canım
Misk ü amberidir buyun gel yarim
Gel beri cananım şah-ı hubanım
Afet-i devranın mah-ı tabanım
Gözleri mestandır kaşı kemanım
Cezbeyledi canım muyun gel yarim
İğzari aşk ile sevdaya saldı
Cemalin gördü de halvete daldı
Cananı gelince muradın aldı
Şehr-i Medine’dir köyün gel yarim